Dedalus and Arianna

Fabryka Alfa Romeo w Arese była jednym z najważniejszym obiektów produkcyjnych we Włoszech z perspektywy historii i kultury związkowej. To tu, na początku swojej drogi działaczki związkowej, Stefania Filetti usłyszała po raz pierwszy o ERZ, choć nigdy wcześniej nie brała w nich udziału. W tamtych czasach dyskusje na tematy międzynarodowe nie należały do najczęstszych, ale przed niektórymi działaczami, zainteresowanymi nową dyrektywą w sprawie rad, otwierała się przestrzeń bogatej i aktualnej debaty.

W świetle zmian, do których doszło w ciągu ostatnich lat, uważasz, że ERZ zyskały nowe możliwości?

ERZ posiadają wiele różnych możliwości. Jedną z najważniejszych jest zapewnienie koordynacji pomiędzy organizacjami związkowymi oraz delegatami z różnych państw. W niektórych wypadkach tak już się dzieje. Z mojego punktu widzenia możliwość nieustannego dialogu między delegatami pozwoliła mi na zrozumienie tego, jakie będzie prawdziwe żniwo lat kryzysu: zmian, które nadejdą, ewolucji negocjacji zbiorowych na poziomie krajowym i wpływu tych zmian na układy krajowe. Wiele przyszłych kompetencji ERZ zależy bezpośrednio od wyborów politycznych, które zostaną dokonane.

Chodzi Ci o możliwość przyznania ERZ kompetencji do prowadzenia negocjacji?

ERZ powinny je posiadać. Najpierw należy jednakże zdefiniować niektóre kwestie. Konieczne jest opracowanie precyzyjnej wizji typu negocjacji, o których mówimy. Czy chodzi o ograniczone negocjacje dotyczące niektórych kwestii? Czy mogą dotyczyć tematów strategicznych? Jednym z aspektów, które należy rozważyć jest oddanie suwerenności ze strony organizacji związkowych na rzecz ERZ: to bardzo banalny temat, który może kryć w sobie wiele pułapek wynikających z różnych przepisów prawa pracy oraz odmiennych systemów negocjacji zbiorowych istniejących w różnych państwach.

Istnieje na to jakieś antidotum?

Może nie jedno na wszystko. Wierzę jednakże, że należy stawiać na szkolenie. Nie mam wątpliwości, że członkom ERZ należy zapewnić odpowiednie zasoby i ustawiczne kształcenie. Należy uzwiązkowić rady zakładowe, a to uzyskamy dając im kompetencje negocjacyjne, co nas sprowadza z powrotem do pierwszego punktu. Albo do tego dojdzie, albo ERZ zatrzymają się na swojej obecnej podstawowej funkcji przekazywania informacji.

Uważasz, że informowanie i konsultowanie to słabe uprawnienia?

Nie do końca. Prawo do otrzymania informacji, a w raz z nimi do bycia konsultowanym, to bardzo ważne instrumenty i bez nich ERZ nie miałyby racji bytu. Ulepszenia, dobre praktyki, sukcesy osiągane w miarę upływu czasu opierają się na tych podstawowych elementach. Jednakże nie są one wystarczające, jeżeli naszym celem jest by ERZ prowadziły negocjacje. W skrócie, musimy skłonić spółki międzynarodowe, by poważnie skonfrontowały się z organizacjami związkowymi przed podejmowaniem jakichkolwiek decyzji.

A patrząc na sytuację obecną, uważasz, że działalność ERZ może wpływać na lokalne negocjacje zbiorowe?

Co do tego mam trochę wątpliwości. Spójrzmy na ostatnie lata: nie widzimy nic poza cięciami, redukcją praw i kosztów pracy we wszystkich państwach UE. Jeśli to taki komunikat się przekazuje, uważam, że wpływ ERZ na negocjacje na poziomie krajowym – myślę tu w szczególności o radach bliższych spółkom niż pracownikom – może być nawet negatywny. Jednakże to powiedziawszy należy zawsze wykorzystywać dobre okazje wynikające z konfliktów. Wracając do tematu negocjacji zbiorowych, jeżeli pomiędzy państwami występują różnice w rozwoju, z całą pewnością musimy wykorzystywać także ERZ by zapewnić wyrównanie tego poziomu.